بررسی تنوع گونه‌ای مگسهای خانواده
حفظ و افزایش تنوع زیستی حشرات به عنوان یکی از مهمترین مؤلفه های اصلی در کنترل آفات بدون کاربرد سموم شیمیایی مطرح بوده و نقش بسزایی در کاهش آلودگی های زیست محیطی و رسیدن به توسعه پایدار دارد. مگسهای پابلند، با بیش از 7500 گونه توصیف‌شده مهمترین و بزرگترین خانواده میباشد. حشرات و لارو اکثر گونهها شکارچی سایر حشرات می‌باشند و در کنترل جمعیت آفات در بوم نظام های مختلف نقش به سزایی ایفا می کنند.
مگس‌ها دارای دو جفت بال جلویی مشخص هستند. دو جفت بال عقبی آنها تبدیل به بالچه چاقو شکل به نام توازنگر (هالتر یا بالانسیـِر) شده‌است.
این حشره پس از آنکه از تخم بیرون آمد نخست به صورت لارو است و سپس در عرض ۱ هفته پر درآورده و به شکل یک مگس در می‌آید. چشم مگس مرکب از هزاران چشم کوچک دیگر است و این چشم‌ها وی را قادر می‌سازد در آن واحد به هر طرف نگاه کند. تعداد چشم‌های ریز او در حدود ۴۰۰۰ چشم است و کلیه آنها به شکل مربع میباشد.
مشکین‌بنفش‌پای مرگ‌آور
زبان مگس مانند زبان پروانه لوله‌ای است و بدنش استخوان و ریه ندارد. عمل تنفس به وسیله مساماتی که در قسمت‌های مختلف بدن او وجود دارد انجام می‌گیرد. پاهای مگس مخصوص خود این حشره است. زیرا این پاها دارای سوپاپ‌هایی است که به وسیله آن مگس قادر است روی شیشه یا سقف اتاق به آسانی راه برود و پایین نیفتد. بدن مگس پوشیده از موهای نازکی است که گاهی آنها را به وسیله پاهای خود تمیز می‌کند.
آشنایی با مشخصات ظاهری مگس های خانگی
از ویژگی های بارز مگس‌ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- چشم مرکب
- دهان خرطومی
- پاهایی با قابلیت چسبیدن به سطوح صاف
این ویژگی ها در طول عمر کوتاهی که مگس‌ها دارند، امکانات فوق العاده ای برای آن ها به حساب می آیند.
- چشم مگس:
مگس‌ها دو چشم مرکب بزرگ دارند که بر روی سر متحرک آن ها قرار گرفته است، وجود چشم های بزرگ مرکب، که روی پایه متحرکی چون سر قرار گرفته، میدان دید وسیعی در اختیار مگس‌ها قرار می دهد.
- دهان مگس:
دهان مگس‌ها خرطومی شکل است؛ در نتیجه این حشرات فقط می توانند از مایعات تغذیه کنند.
اما همانطور که می دانید تمام مواد غذایی مایع نیستند، مگس‌ها برای خوردن جامدات، ابتدا باید آن ها را با بزاق خود به مایع تبدیل و قابل مکیدن کنند.
- پاهای مگس:
پاهای مگس، یکی دیگر از ساختارهای ویژه موجود در بدن این حشرات است، این حشره به کمک اعضای سوپاپ مانندی که در پاهای خود دارد، می تواند به راحتی به تمامی سطوح از جمله سطوح صاف، بچسبد.
طول عمر و چرخه زندگی مگس‌ها چقدر است؟
مانند بسیاری از حشرات، مگس‌ها نیز تخمگذارند، این حشره برای رسیدن به بلوغ، چند مرحله را می گذراند. این مراحل عبارتند از:
- تخم
- لارو
- شفیره
مگس‌ها جزو حشراتی هستند که دگردیسی کامل دارند. هر مگس ماده بالغ، در طول عمر خود می تواند تا ۲۰۰۰ تخم تولید کند.
این حشره تخم هایش را در دسته های ۷۵ تا ۱۰۰ تایی و در نزدیکی منابع آب و غذا قرار می دهد.
بسته به گونه و شرایط محیطی، تبدیل تخم به لارو بین ۷ تا ۲۵ ساعت طول می کشد. پس از آن ۳ تا ۵ روز زمان می‌برد تا لارو یا کرم حشره به شفیره تبدیل شود.
در این مرحله لارو در محیطی تاریک پنهان می شود و یک پوشش مقاوم در اطراف بدنش می سازد.
بعد از گذشت ۳ تا ۶ روز، حشره بالغ از شفیره یا pupa خارج می شود. ۲ الی ۳ روز پس از خروج از شفیره، مگس‌ها به بلوغ جنسی کامل می رسند، در این مرحله، می تواند جفت گیری و تولید مثل کند.
مگس‌ها عمدتاً در مکان های آلوده و سرشار از منابع غذایی تخمگذاری می کنند. رایجترین مکان های تخمگذاری آن ها عبارتند از:
- مدفوع و فضولات
- زباله و شیرابه های آن
- مکان هایی نظیر دامداری و سایر مراکز پرورش حیوانات
علت تخمگذاری مگس‌ها در این مکان ها، تأمین منابع غذایی است که لاروها برای رشد، به آن ها نیاز دارند. از بین بردن مگس ها در دامداری ها و مرغداری ها به دلیل، ارتباط نزدیک با تغذیه و سلامت مردم از اهمیت بالایی برخوردار است.
انواع گونه های مگس های خانگی را بشناسید
مگس‌ها دارای گونه های متنوعی هستند که هر یک، رنگ، اندازه و ویژگی های مجزایی دارند. این حشرات را بر اساس اندازه بدن، به دو گروه مگسهای خانگی کوچک و بزرگ تقسیم کرده اند.
گاهی نیز این حشرات را، بر اساس میزان خطرناک بودن و قابلیت نیش زدنشان تقسیم بندی می کنند.
در ادامه، برای آشنایی بیشتر با انواع این حشره، به معرفی شایع ترین مگس های خانگی می پردازیم.
- مگس خانگی معمولی:
مگسهای بالغ این گونه، به رنگ خاکستری متمایل به سیاه، با ۴ خط تیره طولی در پشت بدنشان، دیده می شوند، طول بدن آنها ۸ تا ۱۰ میلیمتر است که با محاسبه بال، به ۱۳ تا ۱۵ میلیمتر نیز می رسد.
- مگس میوه:
شیوع مگسهای میوه بیشتر در فصل تابستان و پاییز است، این مگس‌ها بسیار کوچک هستند و طولی معادل ۲.۵ میلیمتر دارند.
چشم های مرکب این حشره کوچک، به رنگ قرمز روشن دیده می شوند.
یکی دیگر از مشخصه های مگسهای میوه، رنگ این حشره است، آن ها در مجموع زرد رنگ هستند، اما قسمت انتهایی و پشت جنس نر، کمی تیره تر است.
- مگس فاضلاب:
مگس فاضلاب، یکی دیگر از گونه های رایج است، این حشرات به دلیل کرک های فراوان روی بدنشان، به مگسهای بیدی نیز شهرت دارد.
نام های دیگری مانند مگس فیلتر و سینک نیز برای معرفی این گونه به کار برده می شوند.
مگسهای فاضلاب بالغ، اندازه ای در حدود ۴ تا ۵ میلیمتر دارند، مکان هایی با رطوبت بالا و تجمع مواد آلی، مناسب ترین محل برای زندگی این گونه می باشد.
مکان هایی که در خانه دارای شرایط مساعد برای رشد این گونه هستند عبارتند از:
- لوله های فاضلاب
- توالت و سرویس بهداشتی
- کفشور آشپزخانه
- کفشور حمام
کلیه مراحل زندگی مگسهای فاضلاب، که شامل تولیدمثل و تغذیه نیز می شود، در همین محل ها اتفاق می افتد.
مگس‌ها و مسمومیت های غذایی
مگس‌ها با پرواز کردن، به راحتی می توانند بین فضاهای مختلف جابجا شوند.
این آفات، با نشستن بر روی زباله ها، خود را به خوبی به انواع آلودگی ها آغشته می کنند. سپس با پروازی نمایشی به سراغ غذاهای خوشمزه ما آمده و روی آن می نشینند.
حتی چند ثانیه نشستن این حشره آلوده روی غذا یا قاشق و چنگال، برای انتقال آلودگی به آن ها کفایت می کند.
خوردن این غذاها و استفاده از این وسایل آلوده، سریعترین راه برای انتقال میکروب های این حشره به بدن انسان است. به همین دلیل از بین بردن مگس در خانه به یکی از اولویت ها تبدیل می شود.
مگس‌ها از چه چیزی تغذیه می کنند؟
یک راه خوب برای مبارزه با تهاجم مگس‌ها، آگاهی داشتن از نوع تغذیه این حشرات است، یعنی اینکه بدانیم برای تغذیه به دنبال چه هستند و اینکه چگونه تغذیه می کنند؟
همانطور که قبلاً اشاره کردیم، تغذیه این حشرات از طریق دهان خرطومی آن ها صورت می گیرد.
مگس‌ها تقریباً همه چیز را می خورند، با این وجود، این حشرات عمدتاً برای تغذیه، به دنبال مواد آلی پوسیده هستند. مهم ترین مواردی که می توان به آن ها اشاره کرد عبارتند از:
- میوه های رسیده و سبزیجات
- گوشت و لاشه حیوانات
- فضولات حیوانی و انسانی
مگس میوه بیش از سایر گونه ها، به میوه ها و مایعاتی نظیر سرکه و آب میوه، تمایل دارد.
موز، انگور، هلو، گوجه، سیب زمینی و پیاز بیشتر از سایر میوه ها این مگس را جذب خود می کنند. به همین دلیل این گونه در خانه ها به وفور دیده می شود.
مگسهای بطری، گونه دیگری هستند که با رنگ آبی و سبز متالیک خاص خود، شناخته می شوند.
این مگس‌ها اولین موجوداتی هستند که بعد از مرگ یک حیوان، بر سر لاشه آن حاضر می شوند. لاشه و خونابه آن، منبع غذایی بی نظیری برای تغذیه مگس های بطری می باشد.
بیماری های ناشی از مگسهای خانگی
مگس‌ها، به دلیل مکان هایی که برای تغذیه و تخم گذاری انتخاب می کنند، حامل عوامل بیماری زای بسیاری هستند.
این بیماری ها عبارتند از:
- وبا
- تب تیفوئید
- فلج اطفال
- اسهال خونی
این بیماری ها که عواقب خطرناکی به دنبال دارند، فقط و فقط می توانند از طریق خوردن یا آشامیدن غذا و آب آلوده منتقل شوند.
عوامل جذب مگس‌ها به خانه چیست؟
گرم شدن هوا، عامل مهمی در افزایش تولید مثل مگس‌ها محسوب می شود.
به همین دلیل در فصل بهار و تابستان، جمعیت آن ها افزایش یافته و از بین بردن مگس کاری بسیار سخت می شود.
این حشرات برای یافتن غذا وارد خانه می شوند، میوه های رسیده، زباله و هر چیزی از این قبیل، می تواند عاملی برای جذب شان به خانه باشد.
اقداماتی برای پیشگیری از ورود مگس به خانه
از بهترین راه های پیشگیری از ورود مگس‌ها به خانه، می توان موارد زیر را نام برد:
- نظافت خانه
- نگه داری مواد غذایی در ظروف درب دار
- جلوگیری از تجمع زباله و شیرابه آن ها
- درز گیری درب و پنجره
یک عامل مهم در پیشگیری از ورود مگس‌ها به خانه، شناخت انواع مگس است.
این موضوع از آن جهت که مگس های گونه های مختلف، به مواد متفاوتی جذب می شوند اهمیت می یابد.
همانطور که گفته شد، مگس میوه به تغذیه از موادی مثل سرکه و میوه های رسیده تمایل بیشتری دارد. در حالیکه عامل جذب مگس بطری، مواد گوشتی در حال فساد است.
با حذف هر یک از این عوامل جذب کننده می توان از تهاجم انواع مگس به خانه پیشگیری کرد.
- آشنایی با انواع مگس
- زیر راسته راست درزان
- کوتاه شاخان:
- شاخکها کوتاه و اغلب سه بندی است.
- خرمگس:
- تند پروازند و چشم های جانبی و برگ و نواری دارند. خرطومی برجسته دارند، مگس های نر گیاهان را می مکند ولی ماده ها از خون جانوران تغذیه می کنند.
- دزد مگسان:
- حشراتی قوی و بدنی خاردار دارند در اطراف دهان یک ریش مویی وجود دارد حشرات دیگر را در حال پرواز شکار می کنند.
- زنبور مگسان:
- دارای موهای پرپشت و متراکم شبیه زنبورها هستند پاها و خرطوم بلندی دارند.
- زیر راسته پیچیده درزان
- بی شیار مگسان:
- حشرات فاقد شیار پیشانی در اطراف قاعده شاخک ها هستند.
- شهد مگسان:
- رنگ این حشرات روشن است و فاقد موهای زبرند. از زنبورها یا زنبوران عسل تقلید می کنند. لاروهای آنها از شته ها تغذیه می کنند.
- شیار دار مگسان
- این حشرات دارای حلقه ای در اطراف قاعده شاخک های خود می باشند.
- برمگسان:
- مگس هایی کوچک هستند و نوک شکم آنها باریک است. روی بال های آن ها لکه های تیره عرضی وجود دارند. لاروهای آنها گیاهخوارند و یا داخل میوه زندگی می کنند.
- سرکه مگسان:
- چشم های این جانوران معمولا قرمز است و از میوه های گندیده تغذیه می کنند.
- ریشه مگسان:
- لاروهای آنها روی ریشه یا مواد فاسد شده زندگی می کنند بعضی گوشتخوار هستند.
- سرامگسان:
- مگس هایی با اندازه های کوچکند لاروها روی مواد آلی در حال تجزیه رشد می کنند. بالغ ها روی پستانداران اهلی و وحشی و حتی انسان و حشرات کامل که در بعضی انواع دارای قطعات دهان نیش زننده هستند.
- از خون انسان و سایر موجودات خونگرم تغذیه می کنند. مگس خانگی دارای ضمایم دهانی اسفنجی است و می تواند غذاهای انسانی را آلوده کند.
- گوشت مگسان:
- لاروها از حیوانات مرده، مدفوع، فضولات و غیره تغذیه می کنند یا روی بدن حشرات دیگر هستند.
- تیز مگسان:
- این حشرات تخم ها یا لاروهای خود را روی حشرات دیگر می گذارند.
