چکیده

سابقه و هدف: کنه هاي سخت يکي از مهم ترين اکتوپارازيت هاي اجباري خون خوار مهره داران، متعلق به رده عنکبوتيان مي باشند که در انتقال عوامل بيماري زايي از قبيل آربو ويروس ها، باکتري ها و انگل ها به انسان و حيوانات در ايران و سراسر دنيا نقش دارند. به همين منظور اين مطالعه با هدف شناسايي و تعيين انتشار و پراکندگي کنه هاي سخت در يک منطقه، به منظور پايش برنامه کنترل آن ها و در نتيجه پيشگيري از بيماري ها انجام گرديد.
مواد و روش ها: در اين مطالعه توصيفي- مقطعي نمونه برداري از نقاط مختلف بدن دام و در چهارفصل از چهار جهت جغرافيايي وپنج روستاي شهرستان فامنين طي سال 95- 1394 انجام گرديد. کنه ها ابتدا با استفاده از محلول کلروفرم تحريک و سپس بوسيله پنس از دام هاي اهلي جدا شدند و با استفاده از کليد تشخيص معتبر اقدام به تشخيص نمونه ها در سطح جنس و گونه گرديد.

کنه چیست؟

کنه ها حشرات کوچکی تقریبا به اندازه دانه کنجد هستند، که از خون تغذیه می کنند. گونه های مختلف کنه از انواع مختلفی از حیوانات تغذیه می کنند. گاهی مواقع، کنه به جای گزیدن حیوان، انسان را نیش می زند. هر چند در اکثر مواقع گزیدن کنه به بیماری نمی انجامد، اما در برخی موارد چنین می شود.

کنه ها در بین چمن های بلند و مناطق پر درخت زندگی می کنند. مشاهده ی آنها هنگامی که روی بدن فرد در حال مکیدن خون هستند آسان تر است. کنه ها به درون پوست نفوذ می کنند، نیش می زنند، خون تغذیه می کنند و سپس آن را رها می کنند.

دهان کنه در زیر پوست، و قسمت عقب بدن در بیرون قرار می گیرد. معمولا هنگامی که آنها پر از خون هستند، به رنگ آبی-خاکستری دیده می شوند. در این حالت به آنها کنه ُپرخورده گفته می شود.

نه کبوتری یا همان کنه آرگاس (Argas reflexus) یکی از انواع گونه های کنه نرم می باشد که انگل اصلی پرندگان به ویژه کبوترها (کبوتر چاهی) و سایر پرندگان به حساب می آید. امروزه با توجه به گسترش ساخت و سازها در شهرها و عدم رعایت اصول بهسازی حین ساخت، وجود درزهای انقطاع در بین ساختمان ها یا از طرفی لانه گذاری کبوتران در این منافذ سبب شده که این کنه ها از طریق لانه کبوترها (عمدتا توسط سقف های کاذب ) وارد منازل آپارتمانی شهروندان شود، که این خود امروزه باعث بوجود آمدن آلودگی و به خطر افتادن سلامت برخی از شهروندان شده است.

در واقع گزش حشره کنه آرگاس روی پوست واکنش های آلرژیکی و خطرات شوک آنافیلاکتیک یا آنافیلاکسی در بدن انسان می شود که اگر درمان فوری صورت نگیرد حتی می تواند باعث خفگی و مرگ افراد شود و همچنین گزش این کنه می تواند برخی از پاتوژن ها را نیز به بدن انسان انتقال دهد. کنه ارگاس می تواند ضمن خونخواری از میزبان (کبوتر ها و انسان ها) یکسری از بیماری ها مانند بولیا و تب راجعه و اسهال خونی و … را به انسان منتقل کند.

گزش کنه‌ کبوتر اغلب دردناک و ایجاد عوارضی به شکل ورم موضعی و التهاب و حتی زخم هایی در محل گزش پوست می کند که ناشی از قطعات دهانی قوی و سخت و بزاق سمی و میکروبی ناشی از آن می باشد.

زندگی و تولید مثل کنه

کنه ها انگل هایی هستند که از خون سایر جانوران تغذیه می کنند. زندگیشان را به صورت تخم شروع می کنند که در تابستان به صورت لارو از تخم خارج و به نوک علف ها و دیگر گیاهان کوتاه می خزند. آن ها منتظر می مانند تا جانور خونگرم بعدی برسد. سپس، روی آن محکم می چسبند، به درون پوست نفوذ و شروع به مکیدن خون می کنند. زمانی که حریصانه بلعیدند تا به ده برابر اندازه ی عادی خود رسیدند، از میزبان جدا می شوند.

پاییز و زمستان را استراحت می کنند و در بهار به صورت شفیره دگردیسی پیدا می کنند و دوباره برای یک غذای خونگرم منتظر می مانند. این بار وقتی غذا می خورند، می افتند و بالغ می شوند و در زیر بوته های کوتاه برای میزبانی بزرگ، اغلب آهو، گوزن شمالی یا انسان منتظر می مانند. مادامی که روی بدن جانور میزبان هستند، کنه های نر و ماده یکدیگر را پیدا و جفت گیری می کنند. کنه نر به زودی می میرد، در حالی که ماده، مملو از تخم های بارورشده، زمستان را می گذارند و در بهار آینده تخم گذاری می کند.

در سال­های اخیر، بیماری­های دارای ناقل در بسیاری از مناطق جهان به صورت نوپدید و بازپدید مشکلات بسیاری را برای انسان­ها، حیوانات اهلی و خانگی و حیات­ وحش ایجاد نموده ­اند. زیست­شناسی و همه ­گیری شناسی بیماری­های دارای ناقل، از ویژگی­های مربوط به جرم بیماری­زا، میزبان انسان، حیوان یا ناقل و محیط متاثر می­گردند. از عوامل مهم در نوپدیدی و پراکنش بیماری­های عفونی منتقله توسط ناقلین، می­توان به تغییر در شرایط زیست­گاه ها، تغییر در روش ذخیره آب و آبیاری زمین­ها، تغییرات جوی و آب و هوایی، تضعیف ایمنی ناشی از بیماری­های تضعیف کننده ایمنی، استفاده بیش از حد از حشره ­کش­ها و بروز مقاومت­های دارویی، جهانی شدن و افزایش قابل ملاحظه تجارت  بین­ المللی و جهانگردی اشاره نمود. بیماری­های دارای ناقل اهمیت زیادی در سلامت انسان­ها و حیوانات دارند و ناقلین، میزبان­ها و عوامل عفونی متعدد در اپیدمیولوژی آنها نقش دارند. مالاریا، دنگ، لایم، تب زرد، تب دره ریفت، انسفالیت ژاپنی، اونکوسرکیازیس، تریپانوزومیازیس، طاعون، فیلاریازیس، مننژیت، لیشمانیا و تب جنگل کیاسانور، هانتاویروس، نیپاویروس و انواع تب­های خونریزی دهنده در زمره بیماری­های نوپدید و بازپدید دارای ناقل هستند که برخی از آنها در سال­های اخیر در ایران مطرح و مورد شناسایی قرار گرفته ­اند.

سمپاشی کنه به شیوه‌های مختلف در مناطق خاصی از کشور انجام می شود.

این خدمات به درخواست مشتری انجام شده و حضور کنه‌ها در آن محیط را به پایان می‌رساند.

این موجودات خطرات بسیار زیادی برای انسان دارند و به‌همین دلیل لزوم توجه به سمپاشی صحیح آن‌ها وجود دارد.

در ادامه قصد داریم که ابتدا با کنه‌ها آشنا شویم.

سپس موارد مربوط به سمپاشی و رعایت نکاتی بهداشتی در این حوزه بررسی خواهد شد.

کنه‌ها چه موجوداتی هستند

کنه‌ها از خون حیوانات و انسان تغذیه می‌کنند.

وجود کنه‌ها می‌تواند دلیلی برای بیماری‌های مختلف انسان و حیوان باشد.

این حیوانات می‌توانند ارتباط نزدیکی با انسان و مخصوصا حیوانات باشند.

آن‌ها یک میزبان برای خود انتخاب می‌کنند.

احتمال این هم وجود دارد که تبدیل به بخشی از زندگی گونه‌های مختلف حیوانی شوند.

کنه‌ها در گروه آفات گزشی قرار می‌گیرند و بسیار خطرناک هستند.

واکنش بدن نسبت به گزش کنه

وفتی که کنه یک فرد را گاز می‌گیرد، بدن نسبت به آن واکنش نشان می‌دهد.

واکنش‌ها درواقع نسبت به پروتئین‌های تزریق شده در بدن صورت می‌گیرد.

هنگام تغذیه این واکنش‌ها بسیار بیشتر خواهد شد.

این واکنش اغلب به‌صورت ناحیه‌ای قرمز خودش را نشان خواهد داد.

این ناحیه قرمز کم کم برجسته شده و ممکن است که خارش زیادی برای فرد داشته باشد.

واکنش پوست به گزش کنه می‌تواند با چند روز تاخیر صورت می‌گیرد.

این روند طبیعی است و حتی برای چند روز نیز قابل مشاهده خواهد بود.

اگر گزش کنه شدید باشد، اثر قرمزی و برجسته شدن پوست می‌تواند مدت زمان بیشتری ماندگاری داشته باشد.

واکنش بدن نسبت به این گزش‌ها با توجه به حساسیت پوستی فرد متغیر است.

افرادی که حساسیت یا آلرژی دارند، سیستم ایمنی بدنشان کمی متفاوت عمل خواهد کرد.

این افراد همواره باید توصیه مراقبتی را در چنین شرایطی مدنظر داشته باشند.

اگر دچار چنین حساسیت‌هایی هستید، حتما باید نحوه مقابله با کنه را مورد مطالعه قرار دهید.

مقابله با این موجودات توسط سمپاشی کنه

فراموش نکنید که کنه‌ها موجودات ریزی هستند و حتما باید از کادر متخصص استفاده کنید.

بازرسی منطقه بسته به شرایط زندگی کنه‌ها متفاوت خواهد بود.

سمپاشی کنه مراحل متعدد و پیچیده‌ای دارد که کمک خواهد کرد تا کنه‌ها از منطقه فرار کرده یا کاملا نابود شوند.

کنه‌ها خطرناک‌تر از ساس‌ها عمل می‌کنند.

کنه‌ها هم مانند ساس‌ها از خون تغذیه می‌کنند و بنابراین گزش و نشانه‌های مشابهی را می‌توانیم شاهد باشیم.

به‌همین دلیل هم حتما باید از یک شرکت سمپاشی کنه درخواست کمک داشته باشیم.

این افراد باید آفت موجود در خانه یا محل کار را شناسایی کنند.

بعد از عملیات شناسایی، نوبت به یک سمپاشی دقیق و اصولی خواهد رسید.

کنه‌ها معمولا در بیرون از خانه و محوطه حیاط حضور پیدا خواهند کرد.